İşletim Sistemi Nedir? Giriş & Özellikler & Türler
İşletim sistemi (OS), son kullanıcı ile bilgisayar donanımı arasında arabirim görevi gören bir yazılımdır. Her bilgisayarın diğer programları çalıştırabilmesi için en az bir işletim sistemi olması gerekir. Firefox, MS Excel, Oyunlar vs. gibi bir uygulamanın çalışacağı ve görevini gerçekleştireceği bir ortama ihtiyacı vardır. İşletim sistemi, bilgisayarın dilini nasıl konuşacağını bilmeden bilgisayarla iletişim kurmanıza yardımcı olur. Kullanıcının işletim sistemi olmadan herhangi bir bilgisayarı veya mobil cihazı kullanması pek mümkün değildir.
Tarihi
-İşletim sistemleri ilk olarak 1950'lerin sonunda teyp depolamasını yönetmek için geliştirildi.
-General Motors Araştırma Laboratuvarı ilk işletim sistemini 1952'de başında IBM 701 için uygulamaya koydu. Bu tarihin ilk ticari bilimsel bilgisayarı olarak geçiyordu. Tasarımında transistör bulunmayıp, Williams Tube denen dev katot tüpleri bulunuyordu.
- 1960'ların ortalarında işletim sistemleri disk kullanmaya başladı.
- 1960'ların sonunda, Unix işletim sisteminin ilk sürümü geliştirildi.
- Microsoft tarafından oluşturulan ilk işletim sistemi DOS’tur. Bir Seattle şirketinden 86-DOS yazılımı satın alınarak 1981 yılında inşa edilmiştir.
- Günümüzün popüler işletim sistemi Windows ilk olarak 1985 yılında bir GUI oluşturulduğunda ve MS-DOS ile eşleştirildiğinde ortaya çıktı.
Kernel Nedir?
Çekirdek, bir bilgisayar işletim sisteminin merkezi bileşenidir. Çekirdek tarafından gerçekleştirilen tek iş, yazılım ve donanım arasındaki iletişimi yönetmektir. Kernel bir bilgisayarın çekirdeğidir. Donanım ve yazılım arasındaki iletişimi mümkün kılar. Kernel bir işletim sisteminin en iç kısmı iken, bir “shell” en dıştaki kısımdır.
Kernel’in Özellikleri
Proseslerin düşük seviyeli programlanması
Prosesler arası iletişim
Proses senkronizasyonu
Context Switching( Bir task üzerinde çalışırken bunu tamamlamadan başka bir task üzerinde çalışmaya başlamak.)
Kernel Çeşitleri
Var olan birçok çekirdek türü vardır, ancak aralarında en popüler iki çekirdek şunlardır:
1.) Monolithic
Monolitik bir çekirdek, tüm işletim sisteminin çekirdek alanında çalıştığı bir işletim sistemi mimarisidir. İşletim sistemi tarafından sunulan tüm gerekli hizmetleri sağlar. Donanım ve yazılım arasında belirgin bir iletişim katmanı oluşturan basit bir tasarımdır.
2.)Microkernels
Microkernel tüm sistem kaynaklarını yönetir. Bu tür çekirdekte, hizmetler farklı adres alanlarında uygulanır. Kullanıcı hizmetleri kullanıcı adres alanında ve çekirdek hizmetleri çekirdek adres alanında depolanır. Böylece, hem çekirdeğin hem de işletim sisteminin boyutunu azaltmaya yardımcı olur.
İşletim Sistemi Fonksiyonları
İşlem yönetimi, işletim sisteminin süreçler oluşturmasına ve silmesine yardımcı olur. Aynı zamanda süreçler arasında senkronizasyon ve iletişim için mekanizmalar sağlar.
Bellek yönetimi , bu kaynaklara ihtiyaç duyan programlara bellek alanı tahsisi ve tahsisi görevini yerine getirir.
Dosya yönetimi, dosyaların depolanması, alınması, adlandırılması, paylaşılması ve dosyalarının korunması gibi dosyayla ilgili tüm etkinlikleri yönetir.
Cihaz yönetimi, tüm cihazların kaydını tutar. Bu görevden sorumlu olan bu modül G / Ç denetleyicisi olarak bilinir. Ayrıca, cihazların tahsisi ve tahsisinin kaldırılması görevini de yerine getirir.
I/O Sistem Yönetimi, Herhangi bir işletim sisteminin asıl mevzularından biri, bu donanım cihazlarının garipliklerini kullanıcıdan gizlemektir.
İşletim Sistemi Çeşitleri
Batch Operating Systems ( Toplu İşletim Sistemleri)
Bazı bilgisayar işlemleri çok uzun ve zaman alıcıdır. Aynı işlemi hızlandırmak için benzer türde ihtiyaçlara sahip bir iş birlikte gruplandırılır ve grup olarak çalıştırılır. Toplu işletim sisteminin kullanıcısı hiçbir zaman doğrudan bilgisayarla etkileşime girmez. Bu tür işletim sistemlerinde, her kullanıcı işini delikli kart gibi çevrimdışı bir cihaza hazırlar ve bilgisayar operatörüne gönderir.
MultiTasking & Time-Sharing Operating Systems
Zaman paylaşımlı işletim sistemi, farklı bir terminalde (shell) bulunan kişilerin aynı anda tek bir bilgisayar sistemini kullanmalarını sağlar. Birden çok kullanıcı arasında paylaşılan işlemci zamanı (CPU) zaman paylaşımı olarak adlandırılır.
Real Time OS (Gerçek Zamanlı İşletim Sistemleri)
Inputları işlemek ve yanıtlamak için gerçek zamanlı bir işletim sistemi zaman aralığı çok küçüktür. Gecikme zamanları az olmalıdır ki kullanıldığı sektörlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmelidirler. Örnekler: Askeri Yazılım Sistemleri, Uzay Yazılım Sistemleri.
Dağıtık İşletim Sistemleri
Dağıtık sistemler, kullanıcılarına çok hızlı hesaplama sağlamak için farklı makinelerde bulunan birçok işlemciyi kullanır.
Network İşletim Sistemleri
Ağ İşletim Sistemi bir sunucuda çalışır. Verileri, kullanıcıyı, grupları, güvenliği, uygulamayı ve diğer ağ işlevlerini yönetme olanağı sunar.
Firmware & OS Farkı ?
Firmware, belirli bir aygıtı kontrol eden aygıttaki bir çipe gömülmüş bir tür programlamadır.
Firmware, IC veya başka bir şeyin üretimi tarafından kodlanan ve değiştirilemeyen programlardır.
İşletim sistemi, ürünün firmware’i tarafından sağlanan işlevsellikten daha fazla işlevsellik sağlar.
İşletim Sistemi kullanıcı tarafından kurulabilen ve değiştirilebilen bir programdır.
Firmware non-volatile bellekte saklanırken, işletim sistemi hard-drive’da saklanır.
