Sytem Bus Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Address Bus, Data Bus ve Control Bus
Bilgisayarın tüm temel bileşenleri, bus(veri yolu) olarak adlandırılan iletişim yollarıyla birbirine bağlanır. System bus, bir bileşenden diğerine veri ve kontrol sinyalleri taşıyan iletkenler koleksiyonudur. Modern bilgisayarlardaki iletkenlerin aslında devre kartında metalik izler olduğunu hatırlayın.
Taşıdıkları bilgi türüne göre tanımlanabilen üç ana sistem veri yolu(bus) türü vardır. Bunlar arasında address bus, data bus ve control bus tır.
1.Address Bus
Address bus tek yönlü bir yoldur, bu da bilginin sadece tek yönlü akabileceği anlamına gelir. İşlevi, CPU tarafından oluşturulan adresleri bilgisayarın belleğine ve I / O elemanlarına taşımaktır. Bu veri yolundaki iletken sayısı adres veri yolunun boyutunu belirler. Bu da mikroişlemcinin adresleyebileceği bellek konumlarının ve G / Ç öğelerinin sayısını belirler.
2.Data Bus
Data bus, address bus’tan farklı olarak, veri akışı için iki yönlü bir yoldur, yani bilgi iki yönde akabilir. Veriler, yazma işlemi sırasında data bus boyunca CPU’dan belleğe akabilir ve okuma işlemi sırasında veriler bilgisayar belleğinden CPU’ya taşınabilir. Ancak, iki cihaz aynı anda veri yolunu kullanmaya çalışırsa, veri hataları oluşur. Veri yoluna bağlı herhangi bir aygıt, işlemciyle bir işlem yapmadığında output’unu geçici olarak beklemeye alma (floating state) özelliğine sahip olmalıdır. Bit olarak ölçülen data-bus boyutu, bilgisayarın kelime boyutunu(word-size) temsil eder. Genellikle, data bus boyutu büyüdükçe, bilgisayar sistemi o kadar hızlı olur. Genel data bus boyutları 8 bit veya 16 bit (eski sistemler) ve 32 bittir (daha yeni sistemler). Şu anda 64 bit data bus sistemleri kullanılmaktadır.
3.Control Bus
Kontrol veriyolu, tüm bilgisayarın faaliyetlerini koordine etmek için gereken kontrol ve zamanlama sinyallerini taşır.Contol bus sinyalleri, data ve address bus’lar tarafından taşınan bilgilerin aksine, birbirleriyle ilişkili olmak zorunda değildir. Bazıları CPU’dan çıkış sinyalleri, diğerleri ise sistemin I / O elemanlarından CPU’ya giriş sinyalleridir. Her mikroişlemci tipi kendi kontrol sinyalleri grubunu üretir veya bunlara yanıt verir.
Günümüzde kullanılan en yaygın kontrol sinyalleri:
•System Clock (SYSCLK)
•Memory Read (MEMR)
•Memory Write (MEMW)
•Read/Write Line (R/W Line)
•I/O Read (IOR)
•I/O Write (IOW)
